✨ आशाका अनुहारहरू: खुसीको पल: एक दृश्यमूलक लघुकथा

 

📍 एक दृश्यमूलक लघुकथा – तराईका जनजीवनमा देखिएको परिवर्तन

Anil Basnet (09 March 2025)

नेपालको समथर तराई भूभाग, जहाँ धानका बाला हावामा नाच्छन् र गाउँघरले मौन गीत गाइरहेका हुन्छन्, त्यहीँ कतै लुकेको छ साँचो खुसीको अर्थ। यहाँ जीवन धैर्यले चल्छ, जहाँ गरिबीको गह्रौँ  बोझ् बोकेका मानिसहरू मुस्कान दिन तयार हुन्छन्—सिर्फ एकचोटि कसैले तिनलाई "देखे" भने।

"आशाका अनुहारहरू" भन्ने यो लघुकथा त्यस्ता सजीव क्षणहरूको संग्रह हो, जब एउटा सहयोगको स्पर्शले कसैको अनुहारमा पुनर्जन्मित मुस्कान ल्याउँछ। तराईमा बाँचिरहेका हजारौं अनुहारहरू—जुन कहिल्यै मिडियामा देखिँदैनन्—त्यसै मुस्कानले आशाको उज्यालो बोकेका हुन्छन्।

🌾 तराईको मौन जीवनभित्रको गहिरो संघर्ष

तराई क्षेत्र नेपालको कृषि मुटु हो। यहाँको जमिन उब्जनीमा धनी र संस्कृति बहुरंगी छ। तर यसको चमकभित्रै गहिरो छायाँ पनि छ—त्यो छायाँ हो गरिबी, जातीय विभेद, शिक्षामा र स्वास्थ्यको पहुँचको अभाव, महिला हिंसा, र प्रायः बर्सेनि दोहोरिने बाढी। यी सबै पीडाहरूले दैनिक जीवन थिचिरहेको छ।

नेपालको तराई—धानका खेत, मौसमी बाढी, चर्को घाम, र जीविका खोज्ने कठोर श्रम। यहाँको जीवन सतहमा शान्त लागे पनि भित्रभित्रै गहिरो छ। 

विशेष गरी मधेसी, थारु, मुसहर, र दलित समुदायहरू दैनिक संघर्षमा बाँचिरहेका छन्। एक छाक खान, बच्चालाई स्कुल पठाउन, वा बिरामी परे औषधि किन्नुपर्ने बेला—यी सब एक–एक युद्ध बराबर छन्।

तर यो पृष्ठभूमिमा पनि, जब सहयोगको एउटा सानो हात आउँछ, त्यो एकदमै ठुलो चमत्कार जस्तै लाग्छ। र त्यही क्षण अनुहारमा देखा पर्छ—"आशा"।

👉 ❝जब सहायता आँखा होइन, आत्मा देखेर दिइन्छ, त्यतिबेला मुस्कानको पुनर्जन्म हुन्छ।❞

📸 सहयोगको एक पलले जब अनुहार फेरिन्छ

सहयोग केवल भौतिक वस्तु हो भन्ने होइन। कहिलेकाहीँ, त्यो एक मुस्कान, त्यो साथ दिने स्पर्श, त्यो "तपाईं एक्लो हुनुहुन्न" भन्ने भावनाले पनि मानिसको जीवन बदलिन्छ।

लहानमा बाढीले घर बगाएका परिवारहरूलाई राहत सामग्री वितरण गर्दा एक वृद्ध आमाको अनुहारले हाम्रै आँखा रसाउँछ। उनले चिसो रातमा सिरक तान्दै भनिन्, "अब म रातभर रोइरहनु पर्दैन।"

रौतहटको कटहरियामा मुसहर समुदायका बच्चाहरू, जो पहिलोचोटि स्कुल झोला र किताब पाए—शुरुमा लजाउँदै, पछि उत्साहित हुँदै जब ती झोला काँधमा राखेर हिँडे, त्यो अनुहारमा रहेको परिवर्तनलाई शब्दमा अटाउन गाह्रो छ। त्यो पलमा उनीहरू बालबालिका मात्र थिएनन्—उनीहरू आशा बनेका थिए।

👉 कुनै पनि सहयोगी काम गर्दा मुस्कानमाथि ध्यान दिनुहोस्। त्यो नै परिवर्तनको पहिलो संकेत हो।

🎞 अनुहारले भन्छ—"म यहाँ छु"

तराईका पिडित अनुहारहरू धेरैजसो मौन छन्। बोल्न सक्दैनन्, वा बोल्दा सुन्ने कोही हुँदैन। यस्तो अवस्थामा क्यामेरा एक माध्यम बन्छ, जसले ती अनुहारहरूलाई देखाउँछ, सुन्दछ, अनि बाँच्छ।

अहिले धेरै सामाजिक अभियन्ताहरू, फोटोग्राफरहरू, र ब्लगरहरूले यी अनुहारहरूलाई आफ्नो कथा बनाइरहेका छन्। उनीहरूको क्यामेराले थरथराउँदो हात, झिमिक्क हाँसो, वा आँसु रसाएका आँखा कैद गर्छ। ती सबै क्षणहरू आफैंमा एउटा कविता हुन्छन्।

त्यस्ता तस्बिरहरूले सम्झाउँछ—मानवता भनेको संख्या होइन, अनुभूति हो। सानो सहयोग पाउँदा पनि खुसीले आँसु रसाउँछन.

👉 ❝तराईमा अब केवल सहायता पाउनेहरू छैनन्, दिनेहरू पनि बढिरहेका छन्।❞

🔁 सहयोगको श्रृंखला: आशाबाट परिवर्तनसम्म

सहयोग प्राप्त गर्नेहरूले समयपछि आफैं अरूको लागि सहारा बन्ने घटनाहरू अहिले तराईमा पनि देखा पर्न थालेका छन्।

एक पटक शिक्षाको अवसर पाएको किशोरी अब स्वयंसेवक भएर गाउँका साना दिदीबहिनीलाई पढाउँछे। बाढीमा घर गुमाएका व्यक्ति अब राहत संकलन अभियानमा जुटेका छन्।

त्यस्ता अनुहारहरूले देखाउँछन्—सहयोगले मात्र होईन, आत्म-सम्मानले पनि मानिस उठ्छ। र त्यो अनुहारको मुस्कान, जुन पहिले दुखद थियो, अहिले प्रेरणादायी हुन्छ।

🌾सफलताको कथा

यहाँ नेपालको तराई क्षेत्रको एउटा वास्तविकतामा आधारित सफलताको कथात्मक लेख प्रस्तुत गरिएको छ, जसले राहत सहयोगपछि कसरी जीवनमा परिवर्तन ल्यायो भन्ने देखाउँछ:

"मुस्कानको पुनर्जन्म" – लहानकी सीताको कथा

लहान नगरपालिका, सिरहा—सधैंझैँ बिहान चिसो थियो, तर त्यो दिन केही फरक थियो। टोलमा सन्देश आयो—“आज राहत वितरण छ।” सीता देवी, तीन छोरीकी आमा, बिहानै उठेर लाइनमा लागिन्। उनको अनुहार थकित थियो, तर आशाले भरिएको पनि।

🧺 जीवनको पूर्व अवस्था

सीताको श्रीमान् भारततिर मजदुरीमा गएका थिए। कोरोना महामारीपछि न फर्किन सके, न पैसा पठाउन सके। घरमा ७० वर्षीया सासू, र तीन छोरीहरू—कसरी पेट पाल्ने भन्ने चिन्ता उनको अनुहारमै लेखिएको थियो।

उनले भनिन्:

“दुई दिनसम्म हामीले केवल चिउरा र नून खायौं, तर म छोरीहरूलाई भोकै सुताउन सक्दिनथेँ।”

🎁 राहतको आशा

स्थानीय युवाहरूको सहयोगमा आएको एउटा सानो NGO ले राहत वितरणको आयोजना गर्‍यो। खाद्यान्न, न्यानो सिरक, स्यानिटरी प्याड र पुस्तक सहितको प्याकेट पाउँदै गर्दा सीता अञ्जानमा आँखा रसाउँदै थिइन्।

“हामीलाई बिर्सिएको छैनन् भनेर महसुस भयो,” उनले भनिन्।

📘 परिवर्तनको यात्रा

राहतको सामानले केबल चिसो हटाएन, आत्मबल पनि फर्काइदियो। सीताले NGO सँग सम्पर्क गरिन् र महिलाहरूलाई सिउँन तालिम दिन थाले। उनको ठुली छोरीले नयाँ किताब पाएपछि पढाइमा रूचि देखाइन्।

आज, त्यो छोरी गाउँको प्राथमिक विद्यालयमा स्वयंसेवक शिक्षिका बनेकी छिन्।

“आफ्नै जस्तै साना दिदीबहिनीलाई पढाउँदा मलाई लाग्छ—अब हाम्रो पुस्ता पनि फेरिन सक्छ।”

🌟 निष्कर्ष

सीताको परिवार अब आत्मनिर्भर बन्ने बाटोमा छ। राहतको त्यो सानो हातले एउटा पुस्ताको दिशा बदलिदिएको छ।

✨ निष्कर्ष: आशा पुनर्जन्मिन्छ, जब हामी एक-अर्कालाई देख्न थाल्छौं

"आशाको अनुहारहरू: तराईमा पुनर्जन्म लिएको खुसीको पल" केवल कथा होइन, यो एउटा दृष्टिकोण हो—समाजलाई हेर्ने, बुझ्ने, र परिवर्तन गर्ने।

जब हामी आँखाबाट होइन, मनबाट हेर्न थाल्छौं—त्यहीँ आशा देखिन्छ। जब हामी मुस्कान बाँड्न थाल्छौं, त्यहीँ जीवनले नयाँ आकार लिन्छ।

तराईका ती धुलो लागेका बाटोहरूमा, चिसो छानोमुनि सुतेका आमाहरूमा, र मुस्कानमा लुकेको कथा बोकेका बालबालिकामा—जीवनको पुनर्जन्म भइरहेको छ।

र त्यो अनुहारमा देखिएको मुस्कान? त्यो केवल खुसी होइन—त्यो भनेको ‘म बाँचेँ’ भन्ने मौन घोषणा हो।